Την Κυριακή 19/10/2025 πραγματοποιήθηκε ο ιστορικός περίπατος στο μαρτυρικό νησί της Γυάρου, από τον ΣΑΔΑΣ τμήμα Αττικής σύμφωνα με την ΑΠ 4316/10.07.2024 απόφαση του ΔΣ του ΣΑΔΑΣ Τμήματος Αττικής κατά του ιδιωτικού αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την αξιοποίηση της Γυάρου που διοργανώνεται από την εταιρία ALUMIL.
Στον περίπατο συμμετείχαν συνολικά 40 μέλη του συλλόγου και κάποιοι συνοδοί εξ αυτών. Κατά την παραμονή μας στο νησί περιηγηθήκαμε στο χώρο του κεντρικού κτιρίου των φυλακών όπως και στα κτίσματα του τέταρτου όρμου στα οποία γινόταν η πρώτη καταγραφή και διαλογή των κρατούμενων και υπήρχε το αναρρωτήριο. Η είσοδος εντός των κτιρίων ήταν απαγορευτική λόγω της κακής τους κατάστασης από την ελλιπή συντήρηση και την παντελή αδιαφορία των αρμόδιων κρατικών φορέων για την τύχη αυτού του ιστορικού τόπου. Μεγάλο μέρος των συμμετεχόντων και των συμμετεχουσών προσέγγισαν πεζοί και τους 5 όρμους του νοτιοανατολικού τμήματος του νησιού, μαζί με τις όποιες εγκαταστάσεις που αποτέλεσαν τόπο βασανισμού κι εξορίας. Λίγοι δε, κατάφεραν να φτάσουν μέχρι το λεγόμενο νεκροταφείο όπου κείτονται τα σώματα όσων αγωνιστών κι αγωνιστριών κατέληξαν μετά από φρικτά βασανιστήρια.
Στην πορεία της διαδρομής πραγματοποιούνταν στάσεις για μικρή κουβέντα σχετικά με την ιστορικότητα του χώρου από το συνάδελφο και ομότιμο καθηγητή της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, Σταύρο Σταυρίδη.
Η Γυάρος έγινε, μαζί με τη Μακρόνησο, συνώνυμο του ανθρώπινου πόνου και του βασανισμού για πολλούς και πολλές Έλληνες κι Ελληνίδες, μελών της κομμουνιστικής αριστεράς και του ευρύτερου προοδευτικού χώρου από τον εμφύλιο μέχρι και τη χούντα του Ιωαννίδη, με κάποιες διακοπές. Παρόλα αυτά, όλα τα υλικά αποτυπώματα της συλλογικής αυτής μνήμης είναι αφημένα στη μοίρα τους και παρατημένα στη διάθεση του χρόνου και του καιρού να εκλείψουν σιγά-σιγά. Ειδικά το κτίριο των φυλακών δεν αποτελεί μνημείο μόνο λόγω της χρήσης του αλλά και λόγω της κατασκευής του ως προϊόν καταναγκαστικής εργασίας των ίδιων των κρατουμένων κατά την πρώτη περίοδο λειτουργίας της Γυάρου (1947-1952).
Ο ΣΑΔΑΣ τμήμα Αττικής έχει εκφράσει πολλές φορές την ανησυχία του για το χτισμένο περιβάλλον της Γυάρου και τη διατήρηση της μνήμης όλων όσων βασανίστηκαν και θανατώθηκαν για την πολιτική τους στράτευση σε καιρούς δύσκολους για την ελληνική κοινωνία. Ειδικά με την επίσκεψη διαπιστώσαμε και ως μηχανικοί ότι ο χώρος είναι εν δυνάμει επισκέψιμος, σε καμία περίπτωση μαζικά, αλλά χρειάζεται μελέτες και σοβαρές παρεμβάσεις για την ασφάλεια των επισκεπτών. Αυτό όμως δεν έχει να κάνει με τους στόχους που θέτει ο πρόσφατος διαγωνισμός ο οποίος πέραν των παρεμβάσεων μεγάλης κλίμακας που προτείνει, δε σέβεται τον ιστορικό χαρακτήρα του νησιού ούτε εξασφαλίζει την προστασία της τοπικής πανίδας και χλωρίδας. Αντίθετα η χαμηλή αλλά σταθερή επισκεψιμότητα για λόγους ιστορικού ενδιαφέροντος δεν αποτελεί χρήση ανταγωνιστική ως προς την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Τόποι σαν τη Γυάρο δεν μπορούν και δεν πρέπει να βυθίζονται στην κοινωνική λήθη με το να αφήνονται βορά στις ορέξεις των επιχειρηματικών σχεδίων του ιδιωτικού κεφαλαίου.
Το Τμήμα Αττικής του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων επιφυλάσσεται να επαναλάβει ανάλογες ενέργειες ως προς την εξωστρέφεια που θα πρέπει να έχουν αυτοί οι χώροι προς όλες κι όλους και συνεχίζει να καλεί τους συναδέλφους και τις συναδέλφισσες να μη λάβουν μέρος στον εν λόγω ιδιωτικό αρχιτεκτονικό διαγωνισμό.
ΣΑΔΑΣ - Τμήμα Αττικής 
Πολύ σημαντική η πρωτοβουλία του ΣΑΔΑΣ
Η μητέρα μου ήταν εξόριστη στη Γυάρο την περίοδο της χούντας.
Πρέπει να διατηρηθεί ως τόπος μνήμης και να γίνει διαγωνισμός για την δημιουργία μνημείου.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!